دینام ماشین ژنراتور یا همان تولید کننده برق در ماشین است که وظیفه آن شارژ باطری ماشین است، باطری ماشین در زمان استارت زدن و روشن شدن ماشین نقش دارد ولی کار دینام بعد از روشن شدن خودرو برقرسانی به قسمتهای مختلف قطعات برقی ماشین است.
دینام قطعهای استوانهای شکل و جنس بدنه آن از آلومینیوم است که اکثرا در کنار موتور و زیر پمپ هیدرولیک قرار دارد و به وسیله یک تسمه شیاری در مدار چرخش موتور قرار گرفته است که این تسمه باید همواره در دورههای منظم مورد برسی قرار بگیرد تا بطور ناگهانی دچار مشکل یا پارگی نشود تا باطری خالی نشود.
اجزای تشکیل دهنده دینام
یک دینام از این قسمتها تشکیل شده است
- استاتور : مجموعه ثابت از سیم پیچها است.
- روتور : یک سیم پیچ الکتریکی متحرک
- آفتامات دینام : وسیلهای در دینام است، نام دیگر آن رگلاتور است
- دیود : وسیلهای برای یکسو کردن ولتاژ
- جاروبک : ارتباط دهنده الکتریکی موتور ماشین است، تعدادی جاروبک در آن قرار گرفته است.
تمامی این قطعات بجز قرقره همگی در یک پوشش آلومینومی قرار گرفتهاند.
روشهای تست دینام
زمانی میرسد که مطمئن نیستید که ژنراتور ماشین درست کار میکند یا نه؟ و حتما باید که برای این کار از راههایی باید امتحان کنید تا سلامت دینام و باتری را مورد بررسی قرار دهید، در ادامه به معرفی این روشها میپردازیم.
بررسی باتری ماشین
باتری سالم باید بتواند که ماشین را روشن کند تا موتور ماشین بعد از اینکه روشن شد، دینام را با سرعت کافی بچرخاند و آن را شارژ نگه دارد، اگر باتری خیلی ضعیف باشد دیگر نمیتواند که ماشین را روشن کند و در نتیجه نمیشود که ژنراتور را تست کرد و در نتیجه هر نوع تستی با ولتسنج کاملا بیهوده است و اگر که هوا سرد باشد و باتری نیز قدیمی باشد، احتمال اینکه مشکل از سمت باطری باشد زیادتر از ژنراتور است و امکان دارد که سالم باشد و برای همین اول باید باطری مورد بررسی قرار بگیرد.
استفاده از ولت سنج
برای این کار باید یک ولت سنج را تهیه کنید، این وسیله قیمت زیادی ندارد، چنانچه یک مولتی متر هم داشتید میتوانید از آن بهره ببرید، با مولتی متر علاوه بر ولتاژ میتوانید سایر پارامترهای جریان الکتریکی مانند شدت جریان و مقاومت را هم اندازه بگیرید و هم برای چک کردن دینام باید ولتاژ برق آن را اندازه بگیرید.
اگر که ولت سنج در دسترس نبود میتوانید این آزمایش را به وسیله یک چراغ آزمایش انجام دهید.
برای تست ولتاژ خروجی به وسیله ولتسنج، یک سر آن را به درگاه باتری در زمانی که موتور کار میکند متصل میکنید و بعد فرد دیگری باید گاز بدهد و ماشین را از حالت درجا کارکردن خارج کند، در این زمان باید ولتاژ باتری افزایش پیدا کند و چراغ آزمایش روشن شود، اگر که چراغ روشن نشد یا ولتاژ آن افزایش نیافت، اتصالات و تسمه دینام را بررسی کنید.
حتما باید خروجی مثبت ولتسنج به قسمت مثبت درگاه و سر منفی را باید به قطب منفی وصل کرد و ولت متر هم باید عدد نزدیک به 14 را نشان دهد، اگر این عدد بود نشانه این است که ژنراتور درست کار میکند.
تست کابلها
کابل مثبت را از باطری جدا کنید و ولتمتر را بصورت سری بین کابل و قطب مثبت قرار بدهید، باید دقت داشته باشید که در زمان جدا کردن کابل نباید هیچ قطعه برقی روشن باشد، چون در این صورت میسوزد، اگر که ولتمتر کار خود را انجام داد ولتاژ را نشان داد کابل سالم است و باید برای امتحان کابل منفی این کار را انجام داد.
چنانچه کابلها درست عمل کند و دینام شروع به شارژ شدن میکند و ولتمتر عدد نزدیک به 14 را نشان میدهد.
بررسی سرعت شارژ
اگر که دینام ار تست کردید و متوجه شدسد درست کار نمیکند باید درگاه (+-) را دوباره جدا کرده و اتصال میان دو درگاه را نیز حذف کرده و موتور را روشن کنید و پدال گاز را فشار داده تا دور موتور به 2000 دور در دقیقه برسد، اگر ماشین با دستگاه سرعت سنج همخوانی نداشت، 2000 دور در دقیقه سرعت موتور زمانی است که ماشین با دنده بالا با سرعت 48 کیلومتر برساعت حرکت کند.
ولتمتر را میان درگاه منفی و کابل منفی وصل کرده و اگر ولتاژ نمایش داده شده بین عدد 2 تا 4 باشد، انرژی تولیدی برای روشن کردن چراغ کافی است. اما در ماشینهایی که با مدار نیاز به 12 ولت، ولتاژ در این صورت مشکل کوئل است و چنانچه که ولتاژ عددی ار نشان ندهد مشکل حتما از آرمیچر ماشین است که در هر دو مورد رسانگر برقی و یکسوساز را باید بررسی کرد.
تست بار دینام خودرو با چراغهای ماشین
با انجام تست بار میتوانید متوجه بشوید که آیا دینام نیاز به تعویض دارد یا فقط باید دینام را تقویت کرد.
برای این کار چراغ جلو ماشین را روشن کنید و بادقت به میزان روشنایی چراغها دقت کنید، بعد استارت بزنید و اگر میزان روشنایی آنها تغییری نکرده باشد به احتمال زیاد دینام سالم است، اگر که استارت زدید و چراغها کم نور باشند یعنی چراغها از برق باتری استفاده میکنند و لازم است که دینام را تعویض کرد و اگر که نور چراغها بیشتر شد یعنی دینام جریان برق را تولید میکند و ممکن است این برق برای شارژ کردن باتری کافی نباشد.
ولتاژهای ولت متر
با استفاده از ولت متر میتوانید سیستم را تست کنید، برای چک کردن بار قطبهای باطری از یک ولتمتر مخصوص ماشین باید استفاده کنید و حتما باید از دستور سازنده آن پیروی کنید، وقتی که خودرو خاموش است ولتمتر باید عدد12 را نشان بدهد و بعد ماشین را روشن کنید ولی باید قبل از آن حتما تمامی لوازم جانبی ماشین مانند ضبط را خاموش کنید و در این حالت باید میزان ولتاژ باطری عدد 14 تا 14.5 را نشان بدهد ، اگر که عدد ولتمتر کمتر از این میزان باشد باید سیستم شارژ ماشین را چک کرده و در صورت نیاز آن را عوض کنید.
مراحل تست آلترناتور یا دینام خودرو به وسیله دستگاه
- اول باید دستگاه را به باتری وصل کنید و گیره قرمز را به قطب مثبت و گیره مشکی را به قطب منفی وصل کرده
- بعد ولتاژ dc یا ac بسته به نوع دستگاه را تنظیم کنید.
- در هنگام شروع عدد ولتاژی که برروی دستگاه نشان داده میشود باید عددی در حدود 12.6 ولت باشد، باید توجه داشته باشید که این عدد به معنی این نیست که باطری شما کاملا سالم است.
- استارت زده و گاز داده و دور موتور را در جا بالا ببرید، چراغ نور بالا جلو را روشن کنید و بخاری را فعال کنید، در این صورت دینام که در حال شارژ باطری است مقدار ولتاژ باید بالا برود.
- دستگاه را بعد از این مرحله تست دینام باید عددی بین 13.8 تا 14.8 را نمایش بدهد، در این صورت به احتمال زیاد باطری سالم است، چنانچه ولتاژ افزایش نیافت احتمالا که دینام برق تولید نمیکند و جواب تست باتری منفی است.
- اگر که عدد نمایش داده کمتر از 14.2 باشد یعنی اینکه یکی یا تعدادی از دیودهای دینام خراب شده یا آفتامات دینام مشکلی دارد و برای تشخیص آن باید ماشین را خاموش کنید ولی باید دور موتور را به مدت 1 دقیقه در 1500 دور نگه دارید و بعد از آن ولتاژ نباید از 14.8 ولت بالاتر برود، چنانچه ولتاژ بالای 14.8 رفت به احتمالا آفتامات دینام یا رگلاتور دینام خراب باشد که باتری را بیش از حد شارژ میکند.
