شاید نام شاطون را شنیده باشید و ندانید این شاتون چیست؟ و کار آن چیست؟ در ادامه ما به صورت مختصر به این سوالات پاسخ میدهیم.
شاتون چیست؟
شاتون از یک طرف به پیستون و از طرف دیگر به میل لنگ متصل است.
به وسیله آن حرکت بالا و پایین پیستون را به میل لنگها منتقل میکند.
لنگ‌های متحرک میل لنگ طوری طراحی شده است که حرکت عمودی شاتون را به حرکت دایره‌ای تبدیل کند.
این قطعه همواره درگیر است و با سرعت بالایی حرکت میکند.
ساختار شاتون
شاتون را مهندسان سبک و در عین حال محکم و مقاوم میسازند.
در ساخت آن از فولاد استفاده میشود تا بتواند کشش و خمش پیستون را تحمل کند و دچار فرسایش وخم نشود.
این قطعه دارای دوسر و یک ساقه است، مقطع عرضی ساقه آن به شکل I انگلیسی است.
این وسیله در وسط فرو رفته و در کناره‌ها برجسته است.
چند نوع خرابی برای شاتون به وجود می‌آید؟
برای این قطعه معمولا دو نوع خرابی پیش می‌آید:
بریدن یا شکستن شاتون:
در این حالت امکان دارد به سیلندرهای موتور هم آسیبی وارد شود و حتی موتور کاملا از کار بیفتد.
شل شدن پیچ‌های اتصال شاتون به میل لنگ یا خلاصی میله‌ای که شاتون را به پیستون وصل میکند :
در این حالت وقتی که پدال گاز را فشار میدهید ورها کنید صدای لق لق خفیفی از موتور شنیده شود.
علایم خرابی شاتون
صداهای غیرعادی موتور ماشین:
شنیدن هر گونه صداهای غیر عادی از موتور میتواند نشان دهنده خرابی در این قطعه است.
روغن ریزی:
یکی دیگر از نشانه‌های احتمالی خرابی در شاتون، بیرون ریختن و روغن ریزی موتور است.
صدای تق تق کردن و کوبش:
روانکار کردن قطعات متحرک در ماشین خیلی مهم است.
دلایل خرابی شاتون
- نامرغوبی آلیاژی که این وسیله و قطعات جانبی را میسازند
- وارد آمدن فشار بیش از حد به موتور
- نرسیدن روغن به اتصالات آن
امکان دارد گاهی فشار زیادی به پیشرانه وارد شود، مثلا احتراق غیرعادی روی دهد یا خودسوزی یا احتراق زود رس در پیشرانه‌ها اتفاق بیفتد .
شاید به دلیل کج شدن یا بریده شدن آن باشد.
اگر یاتاقان متحرک فرسوده باشد عملکرد این وسیله هم ضعیف شود و صداهای اضافی را تولید کند.
امکان دارد که این قطعه به درستی تنظیم نشده باشد، در این صورت دچار مشکل میشود.
نکات مهم درباره شاتون و عملکرد آن
زمانی که شاتون‌های استفاده شده در موتور دارای وزن برابر نباشند موتور بالانس نمیشود و دچار لرزش میشود، برای همین روی این قطعه اعدادی را موقع تولید حک میکنند، تا با این اعداد موتور را بازوبسته کنند و آن را بدون هرگونه دردسری تعمیر کنند. اگر این قطعات جابجا شود مونتاژآن نیز ضعیف میشود و قطعات هم خراب میشود.
سر کوچکتر آن اگر ترک داشته باشد نمتوان آن را صافکاری و تعمیر کرد.
اگر موتور ماشین به هر دلیلی بجزاین وسیله و قطعاتش خراب شود، زمانی که آن را تعمیر کردید، پیچ‌های شاتون و قطعات مرتبطش را حتما چک کنید زیرا امکان دارد که همین بی‌توجهی کوچک باعث پدید آمدن دردسرهای بزرگی شود، اگر پیچ و بست آن خورده یا هرز شده باشد آن را تعویض کنید.
امکان دارد در زمانی که به تعمیرکار مراجعه میکنید این قطعه در فرایند تعمیر دچار مشکل شود و دچار خوردگی شود، که نباید به سادگی از آن عبور کرد.
جایگاه شاتون
جایگاه این قطعه در سیستم ماشین در بخش سیلندر است و همواره زیر فشار ضربه‌های ناشی از احتراق است و نیرویی که از طرف پیستون میگیرد را به میل لنگ منتقل میکند، جنس آن از فولاد است و از روش ریخته گری فرجینگ ساخته میشود تا مقاومت آن دربرابر میزان فشار وارده و اصطکاک و حرارت بالا رود.
امکان دارد آن را از آلیاژهای دیگری مانند آلومینیوم هم بسازند ولی بهترین گزینه فولاد است.
نکات مهم در زمان خرید شاتون
در زمان خرید شاتون باید به این نکات توجه کنید :
- سر بزرگ و کوچک آن باید هم اندازه قطعه قبلی باشد.
- وزن آن بسیار مهم است و نباید بیشتر از 5گرم تفاوت وزنی داشته باشند، اگر وزن آن کاهش یا افزایش داشته باشد باعث ایجاد لرزش در پیشرانه‌ها میشود.
قیمت شاتون
قیمت شاتون در انواع ماشین متفاوت است.
اگر یکی از شاتون‌ها خراب شود نیاز نیست که تمامی آنها را تعویض کنید.
قطعاتی که از آلیاژ مناسبی ساخته شده باشد قیمت آن نیز نسبتا زیاد است.
