یکی از شاخص‌های ارزیابی عملکرد کارکرد موتور بررسی عیوب پیستون و راهکار برای برطرف شدن آن است، در ادامه قصد داریم که به این مطالب مهم بپردازیم تا اگر این مشکلات برای شما پیش آمده است بتوانید به راحتی آن را برطرف یا زمانی که به تعمیرگاه مراجعه میکنید بتواند اطلاعات درستی را به تعمیرکار ارائه دهید تا مشکل حل شود. در ادامه به علت گرفتن پیستون و روش های برطرف کردن آن خواهیم پرداخت.
مشکلات رایج پیستون
قهوه‌ای شدن تاج پیستون
زمانی که سوخت و ساز موتور و شمع به صورت درست انجام شود، لکه قهوه‌ای برروی پیستون تشکیل میشود که در موتورهای دیزلی به رنگ شکلاتی است، این رنگ نشاندهنده این است که ترکیب سوخت و اکسیژن به صورت درست و صحیح در محفظه احتراق وارد میشود و این رنگ براثر حرارت پدید می‌آید.
لکه‌های داغی سیاه
زمانی که تاج بیش از حد داغ میشود لکه‌هایی در قسمت زیرین پدید می‌آید که این لکه‌ها نشان دهنده رسوب کربن و دوده‌ای است که بر اثر سوختن مخلوط روغن و سوخت به قسمت پایین قطعه میچسبد است که این به علت پیش میاید :
- مخلوط سوخت و هوا بسیار رقیق است
- اختلالی در کار سیستم خنک کننده موتور اشکالی پیش آمده باشد
- ضایعات خاکستر
چنانچه تاج پیستون به رنگ خاکستری شود به این معنی است که موتور داغ شده است و قسمتی از بدنه آنقدر داغ شده است که به شکل پولکهای نازک تبدیل شده است و اگر این اتفاق به صورت طولانی انجام بگیرد موجب میشود که موتور لکه‌های داغ روی آن ایجاد شود و بعد موجب سوراخ شدن قسمتی که به سمت دود راه خروج دارد بشود و در آخر موتور ماشین از کار میافتد و از عوامل این اتفاق میتوان به این موارد اشاره کرد :
- غلظت سوخت وارد شده به داخل موتور بیش از حد و اندازه کم باشد، یعنی سوخت خیلی رقیق باشد.
- امکان دارد در انتخاب شمع‌های موتور اشتباه شده باشد و شمع از نوع خیلی گرم باشد.
- آدونس باشد یعنی اینکه سیستم جرقه زنی موتور زودتر از زمانی که نیاز به جرقه زدن باشد عمل کند.
- امکان دارد که موتور مشکل گرم شدن داشته باشد.
علت خرابی پیستون ماشین
لب پر شدن تاج پیستون
این مشکل زمانی پیش می‌آید که مایع خنک کننده از واشر سرسیلندر نشت کرده باشد و مایع خنک کننده به داخل محفظه احتراق وارد شود و این موجب شکسته شدن آلومینیوم و ترک خوردن آن میشود، در زمانهای شدیدتر امکان دارد باعث خوردگی لبه سرسیلندر و بخش مربوطه در سرسیلندر شود، اگر مایع نشت کرده کم باشد به صورت یک لکه سیاه کوچک روی واشر سیلندر مشخص میشود.
تحت فشار قرار گرفتن آب رادیاتور و خارج شدن با فشار مایع از لوله و سرریز شدن آن نشانه وجود نشتی در واشر سرسیلندر است که معمولا برای برطرف کردن آن باید واشر سرسیلندر را تعویض کرد و همچنین نیاز است که سطح زیر سرسیلندر را هم تراش داده شود و قسمت بالایی آن و روکش مجدد هم شود.
تراش دادن واشر سرسیلندر دقت بسیاری میخواهد چون اگر حتی مقدار کم یاز ضخامت آن کاهش یابد باعث کاهش محیفضه احتراق و افزایش نسبت تراکم موتور خودرو میشود و متواند مشکلات زیادی از جمله گرم شدن بیش از حد موتور را ایجاد کند.
بعضی از مکانیکها برای رفع مشکل از یک واشر اضافی در کنار سرسیلندر تراش خورده استفاده میکنند و واشر را دوتا میکنند، بهتر است که سرسیلندری که چندبار تراش خورده آن را تعویض کرد و حتما باید سرسیلندر را مورد بررسی قرار داد که تاب نداشته باشد و حتما صاف و بدون پیچ خوردگی و اعوجاج باشد.
شکسته شدن شاتون
زمانی که شاتون و بغل یاتاقان بیش از حد لق باشد، سربزرگ شاتون موجب شکستگی شاتون شود و وقتی سایش یاتاقان سربزرگ شاتون بیش از حد باشد باعث انحراف شعاعی شاتون میشود و لرزش و پیچشش که ایجاد میشود باعث شکستن شاتون و موجب ایجاد خسارت زیادی به موتور میشود و اگر به موقع متوجه این مشکل نشود و ماشین را خاموش نکنید ممکن است باعث شکسته شدن جداره سیلندر شود و نیاز باشد که تمام مجموعه سیلندر و موتور ماشین تعویض شود، چونکه تعمیر سیلندر کاری هزینه زیادی دارد و بسیار پردردسر است و فقط برای زمانهایی که آسیب کم باشد مناسب است وگر نه اصلا این کار توصیه نمیشود، بررسی و اندازه گیری یاتاقان سر بزرگ شاتون در هر بار باز و بسته کردن موتور موجب تشخیص به موقع و پیشگیری از آن شود.
براده‌های خرد شده
وارد شدن ذرات خاک و آشغال مانند شن و غیره به داخل موتور موجب آسیب رسیدن به تاج پیستون میشود،
این آسیب موجب خردشدن قطعات ریز بین پیستون و سرسیلندر میشود و حتی امکان دارد که این آسیب باعث شکسته شدن رینگ نیز بشود و مشکلات زیادی را هم ایجاد کند و این حالت با گوش دادن به صدای موتور به راحتی قابل تشخیص است.
زمانی که این مشکل پیش می‌آید میتوان منبع ورود این براده ها و قطعات را به داخل موتور پیدا کرد و بعد مارتل موتور را باز کرد و بعد آن را تمیز کرد تا بشود مشکل را حل کرد و موتور را تعمیر کنید تا این اتفاق دوباره مشکلی را ایجاد نکند.
وقتی این مشکل پیش آمده از بزرگی سر شاتون باشد باید بیرینگ‌های میل لنگ و بخش‌های نشت بندی کننده را هم تعویض کرد.
شکسته شدن حاشیه پیستون
این مشکل زمانی رخ میدهد که لقی بین پیستون و سرسیلندر زیاد باشد و صدای تلق و تلق از داخل سرسیلندر شنیده شود، این مشکل باعث تنش، ترک و بعد باعث شکستگی سیلندر میشود.
گرفتگی پیستون در چندین نقطه
امکان دارد که پیستون در چندین محل به شکل عمودی و از دور تا دورش دچار گرفتگی شود و در داخل سیلندر گیر کند، سیلندر این موتور برای پیستون خیلی کوچک است و در زمان روشن شدن موتور خودرو براثر انبساط حرارتی پیستون بدنه پیستون به دیواره داخلی سیلندر فشار وارد میشود و موجب میشود که پیستون در داخل سیلندر گیر کند. اندازه شکاف واقعی بین پیستون و سیلندر در انواع موتورها متفاوت است و برای بدست آوردن بهترین مقدار لقی بین پیستون و سیلندر باید به دستورالعمل سازنده و دفترچه تعمیراتی ماشین مراجعه کنید.
گیرکردن از قسمت ورودی هوا
پدید آمدن این مشکل بدلیل فقدان روغن کاری پیستون است که روغن کاری در این دلایل ممکن است که به وجود بیاید:
کم بودن یا عدم وجود روغن موتور
ورود آب به سیستم روغن کاری و همچنین از بین رفتن لایه روغن، جدا شدن آب و روغن در مخزن سوخت که در موتورهای دو زمانه که روغن روان کاری آنها را درون سوخت میریزد.
گیرکردن پیستون در چهار گوشه
زمانی که سرعت انبساط پیستون از سرعت انبساط سیلندر بیشتر باشد، پیستون در داخل سیلندر گیر میکند که میزان لق بودن بین پیستون و سیلندر را کم کند و در سیلندرهای که روی دهانه خروجی آنها پل زپه شده باشد نیز امکان دارد دچار انبساط یش از اندازه در محل خروج دود شود، این اتفاق بدلیل گرم شدن سریع و بیش از حد و داغ شدن زیادتر از اندازه و نوع شمع‌ها و یا تزریق سوخت رقیق باشد.
