شمع خودرو قطعه‌ای ریزنقش است. همین قطعه به ظاهر کم اهمیت نقش مهمی در مصرف بهینه سوخت و سلامت خودرو دارد. شمع روی سر سیلندر قرار می‌گیرد و سبب ایجاد جرقه در محفظه احتراق می‌شود، به عبارتی می‌توان گفت که هوا و سوختی که از راه دریچه‌های سوخت وارد محفظه سیلندر شده‌اند را مشتعل می کند. هرگونه خرابی و نقص در شمع خودرو سبب آسیب به خودرو و افزایش مصرف سوخت می‌شود. دراین مقاله قصد داریم در رابطه با تست شمع خودرو مطالبی را ارائه دهیم.
ضرورت سرویس دورهای شمعها
شمعها در مصرف سوخت و کارکرد صحیح موتور نقش مهمی دارند پس سرویس آنها امری ضروری است. هرچند عمر شمع خودرو مشخص است اما سرویس دورهای سبب می‌شود زودتر به خرابی شمع پی برده و نسبت به تعویض آنها اقدام کنید تا در مصرف سوخت و راندمان موتور خودرو مشکلی به وجود نیاید. توجه داشته باشید که سرویس دورهای و تعویض شمع را به افراد متخصص این حوزه بسپارید.
نحوه عیب یابی شمع خودرو
به غیر از علایم ظاهری موارد دیگر نیز هستند که از بد کار کردن شمع ها و نقص آن ها به ما هشدار می دهند. روشن شدن چراغ چک، مصرف بالا و غیرعادی سوخت، راندمان پایین موتور، بدکارکردن موتور و لرزش آن علائم خرابی شمع هستند. برخی علائم ظاهری خرابی شمع نیز به شرح زیر است:
- رسوب: شمع سالم هیچگونه رسوبی ندارد ولی در صورتی که تغییر رنگی در شمع مشاهده کردید که نشان دهنده خرابی شمع است. معمولاً قسمت عایق شمعها در حالت عادی به رنگ زرد یا قهوه ای کم رنگ است.
- ترک یا شکستگی در عایق شمع: ممکن است که عایق سرامیکی شمع دارای ترک یا شکستگی باشد که معمولاً در اثر تغییر ناگهانی دمای موتور خودرو و یا نصب نادرست شمع اتفاق می‌افتد.
- ذوب شدن الکترودها: گرمای بیش از حد سبب آب شدن سر شمع، پلاتین و الکترود میانی می‌شود. برق دزدی وایرها، اختلال در سیستم خنک‌کاری، مصرف زیاد سوخت و... می‌توانند از علل ذوب شدن الکترودها باشند.
- آلوده شدن الکترودها به کربن و سیاه شدن آنها: معمولاً به خاطر تنظیم نبودن درصد سوخت به دلیل آلودگی فیلتر هوا، نقص در انژکتور و کاربراتور یا متناسب نبودن حرارت شمع با موتور خودرو و... رخ می‌دهد.
- روغنی بودن سر شمعها: اگر موتور به روغن سوزی بیفتد سر شمعها روغنی یا به اصطلاح چرب می‌شود. روغن سوزی به دو دلیل ممکن است رخ دهد، یکی آب‌بند‌های گیت سوپاپ فرسوده شده و روغن از آن عبور می‌کند و وارد سیلندر می‌شود. دیگری رینگ‌های روغنی پیستون معیوب شده‌اند و نمی‌توانند روغن را از جداره سیلندر به خوبی پاک کنند.
- بنزینی بودن سر شمع: در این حالت موتور خودرو ریپ می‌زند و مشکل در سیستم جرقه زنی است. وایرها، برق خودرو و سیستم تزریق سوخت را بررسی کنید.
دستگاه تست شمع خودرو
اگر با عیوب ظاهری پی به خرابی شمع نبردیم چه کار کنیم؟ دستگاه تست شمع خودرو برای شبیه سازی جرقه استفاده می‌شود. این دستگاه قابلیت تست انواع شمع با سایز و دورهای مختلف را دارد و با نتایج آن می‌توانید از سالم بودن ذغال و پلاتین مطمئن شوید. دارای یک کابل با دو انبر اتصال به باتری ماشین و ولوم تنظیم دور موتور است. اگر کلید جرقه بیش از اندازه نگه داشته شود مدار ایمنی قطع کن افزایش دما فعال شده و به صورت اتوماتیک جریان را قطع می‌کند. دستگاه تست شمع خودرو قابلت کار با با منبع تغذیه (اداپتور) 12 ولت 2 امپر واقعی را دارد.
تست شمع با مولتی متر
شمع هارا طوری ساخته اند که مقاومت الکتریکی مغزی آنها حدود پنج کیلو اهم است. سنجش این مقاومت نشان دهنده سلامت شمع است. درجه مولتی متر را در جایی قرار می‌دهیم که در این محدوده باشد و به بررسی الکترودها می پردازیم، در صورتی که عدد نشان داده شده در این محدوده بود شمع سالم است. قبل از انجام آزمایش توجه داشته باشید که نوک الکترود ها را با برس سیمی یا کاغذ سمباده نرم تمیز کنید.
تست عایق الکتریکی شمع ماشین
چنانچه شکستگی یا ترک مویی در قسمت عایق وجود داشته باشد جریان الکتریسیته پیش از رسیدن به نوک انتهایی الکترود مثبت از یک مسیر انحرافی مسیر خود را جدا می کند. به اصطلاح مدار کوتاه به وجود می آید و شمع جرقه نمی زند. برای تست این مورد درجه مولتی متر را روی بزرگترین درجه اندازه گیری دستگاه قرار می‌دهیم. نمایش عدد روی مولتی متر نشان دهنده ارتباط بین دو الکترود و خراب بودن شمع است، درصورتی که عددی روی مولتی متر مشاهده نشود شمع سالم است.
عیب یابی وایر شمع خودرو
همانطور که می‌دانید وایر وظیفه انتقال ولتاژ قوی کویل یا دلکو به سر شمعها را بر عهده دارد. اگرمتوجه ریپ زدن و کاهش قدرت ماشین شده‌اید، اولین اقدام این است که در زمان روشن بودن ماشین تک تک وایرها را جداکنید، پس از جداکردن هر وایر اگر دور موتور افت کرد و موتور به لرزش افتاد پس آن وایر شمع سالم است. اگر موتور هیچ تغییری نکرد یعنی وایر و شمع معیوب است. وایرها دارای کمی مقاومت هستند و در صورت خراب شدن سبب پارازیت روی رادیو، جی پی اس و کامپیوتر ماشین می‌شوند. برای تست وایرها می‌توانید از اهم متر نیز استفاده کنید. نمایش عدد روی اهم متر نشان‌دهنده سلامت وایر است. دقت نمایید که هر وایر باید به شمع خود متصل شود، از جابه جا کردن آنها خودداری کنید. به هنگام انجام این کار از دستکش استفاده کنید، اگر روکش وایر شمع آسیب دیده باشد احتمال برق گرفتگی وجود دارد.
علائم خرابی وایر شمع
برق دزدی وایرهای شمع، افت قدرت موتور و ریپ زدن سبب زود شدن الکترود مرکزی و منفی شمع و آسیب به چینی سر شمع می‌شوند. به طور کلی کاهش شتاب، ریپ زدن، افت قدرت موتور در مناطق مرطوب و هنگام مه گرفتگی و بارش باران، مشاهده خوردگی، پارگی، پوسیدگی، سختی بیش از حد و ذوب شدگی وایر همگی از نشانه‌های وایر خراب هستند، پس بهتر است نسبت به بررسی و تعویض وایرها اقدام کنید.
سخن آخر این است که شمع و وایر در سیستم احتراق خودرو، مصرف سوخت و کارکرد موتور نقش مهمی دارند. بررسی دورهای شمعها از اهمیت زیادی برخورداراست زیرا از کاهش راندمان و بدسوزی موتور جلوگیری می‌کند. دستگاه تست شمع یک وسیله کاربردی برای تست و پاک کردن شمع است و می‌توانید با خیال راحت به نتایج آن اطمینان کنید.
