شاتون یکی از اجزای مهم در موتور خودرو است که حرکت خطی پیستون را به حرکت چرخشی تبدیل و ارتباط بین پیستون و میل لنگ را برقرار می‌کند. خرابی پیستون یا به اصطلاح بیشتر تعمیرکاران شاتون زدن خسارت‌های زیادی را به دنبال خواهد دشت. آگاهی از علائم خرابی شاتون و تعمیر زود هنگام از آسیب و هزینه بیشتر جلوگیری می‌کند. شاید تصور کنید به دلیل اینکه یک تعمیرکار نیستید نیازی به دانستن علائم خرابی قطعات نیست اما تصور شما اشتباه است. شما هستید که علائم را باید تشخیص دهید و برای تعمیر مراجعه کنید. در این مقاله قصد داریم شما را با علائم شاتون زدن آشنا کنیم.
شاتون زدن چیست؟
امیدواریم با شناخت علائم خرابی شاتون خودروی شما به شاتون زدن دچار نشود زیرا باید هزینه و زمان بیشتری را برای تعمیر صرف کنید. این اصطلاح زمانی به کار برده می‌شود که شاتون خودرو شکسته باشد. برای تعمیر و رفع این مشکل باید موتور خودرو باز شود و معمولا همه‌ی صاحبان خودرو بر خلاف تعمیرکاران از باز کردن خودرو استقبال نمی‌کنند. پس از باز کردن موتور شاتون را جوش می‌دهند یا بلوک سیلندر را تعویض می‌کنند.
علائم خرابی شاتون
اگر هریک از نشانه‌های زیر را در خودرو خود متوجه شدید به احتمال زیاد شاتون خراب شده است. شاتون زدن با نشانه‌های زیر خود را نشان می‌دهد.
روغن ریزی: اگر پس از توقف خودرو در مکانی روی زمین روغن دیده شد، احتمالا این قطعه خراب است هر چند روغن ریزی دلایل دیگری نیز دارد.
صدای غیرعادی موتور: صدای غیرعادی موتور یکی دیگر از علائم است. برای اطمینان دور موتور را افزایش دهید اگر باز هم صدای غیر عادی شنیده شد در اسرع وقت به تعمیرکار مراجعه کنید.
صدای تق تق: روغنکاری قطعات مختلف موتور خودرو از اهمیت زیادی برخودار است و کارکرد درست قطعاتی می‌شود که باهم در تماس هستند. شاتون نیز یکی از قطعاتی است که به روغنکاری صحیح نیاز دارد. در صورتی که روغنکاری درست انجام نشود شاتون خراب شده و صدای تق تق شنیده می‌شود.
بیرون ریختن قطعات: هر چند این مورد بسیار نادر است اما ممکن است هنگام حرکت، قطعات خودرو بیرون ریخته شوند.
علت‌های خرابی شاتون
خرابی شاتون به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد که برخی از آنها به شرح زیر است:
- کیفیت پایین شاتون
- دنده معکوس کشیدن در سرعت بالا
- نقص در سیستم روغنکاری موتور خودرو
- ضربه های شدید پیستون
- کیفیت پایین روغن
- تصادف و وارد شدن ضربه شدید به خودرو
- نصب و تنظیم نادرست شاتون
یاتاقان چیست؟
یاتاقان یک ورق فلزی باریک است و در دو نوع ثابت و متحرک وجود دارد. یاتاقان‌های ثابت بین میل لنگ و بلوک سیلندر قرار دارند و لقی عمودی میل لنگ نسبت به بدنه را تنظیم می‌کنند. محل قرارگیری یاتاقان‌های متحرک مانند ثابت است اما لقی شاتون نسبت به میل‌لنگ را تنظیم می‌کنند. به طور کلی یاتاقان قطعه‌ای است که حرکت روان شاتون و میل لنگ را میسر می‌سازد.
یاتاقان زدن چیست؟
فاصله بین یاتاقان و میل لنگ باید استاندارد باشد در صورتی که این فاصله کم شود و یاتاقان به میل لنگ بچسبد حرکت میل لنگ سخت می‌شود. ضخامت یاتاقان نیز مهم است اگر یاتاقان در اثر فرسایش و ساییدگی نازک‌تر از حد معمول شود میل لنگ هنگام کار لرزش بیشتری خواهد داشت و سبب آسیب به دیگر قطعات می‌شود. به چنین حالت‌هایی اصطلاحا یاتاقان زدن گفته می‌شود.
تفاوت یاتاقان زدن و شاتون زدن چیست؟
بسیاری از افراد و تعمیرکاران به هنگام عیب یابی خودرو بین یاتاقان زدن و شاتون زدن دچار اشتباه می‌شوند. یاتاقان زدن بیشتر به دلیل افزایش دمای موتور و عدم روغنکاری درست اتفاق می‌افتد. شاتون زدن نیز به دلایلی مانند کیفیت پایین روغن، دنده معکوس و ضربه‌های شدید پیستون رخ می‌دهد. شاتون زدن شکستن شاتون است ولی یاتاقان زدن تغییر اندازه فاصله یاتاقان با میل‌لنگ یا کاهش ضخامت یاتاقان است.
سخن آخر این است که همیشه به علائم‌ها و هشدارهای خودرو دقت کنید و آنها را نادیده نگیرید.در صورتی که خرابی خودرو در مراحل اولیه تشخیص و تعمیر شود قطعا هزینه کمتری را باید پرداخت کنید. به هنگام تعویض روغن بهترین روغن موتور را خریداری کنید و در زمان معین نسبت به تعویض روغن اقدام کنید.
